Jeugd & Onderwijs

Het leesplezier en daarmee de leesmotivatie en leesvaardigheid van kinderen bevorderen, dat is waar het voor een groot deel om draait binnen de programmalijn Jeugd & Onderwijs. Hoog nodig, zo blijkt onder andere uit het in 2019 uitgevoerde PISA-onderzoek. Naast het feit dat Nederland van de 35 deelnemende landen het laagste scoort op leesplezier, blijkt uit dit onderzoek ook dat maar liefst 25% van de 15-jarigen school met een leesachterstand verlaat.

---

BoekStart

Om leesplezier al op jonge leeftijd aan te wakkeren, zetten we het programma BoekStart in. We richten ons met dit programma op de ouders van jonge kinderen en willen hen vooral stimuleren regelmatig voor te lezen. Naast het feit dat het leuk is om dagelijks een voorleesmoment met je kind te hebben, draagt het vooral bij aan de taalontwikkeling. Aan het stimuleren van voorlezen geven we invulling door middel van het uitreiken van het BoekStartkoffertje, de inzet van een BoekStartcoach, de samenwerking met de peuteropvang en we organiseren activiteiten in de Bibliotheek voor kinderen van 0 tot 4 jaar (en hun ouders).

BoekStartkoffertje
In samenwerking met de gemeente Barneveld sturen we ouders van pasgeborenen een uitnodiging om in de Bibliotheek een BoekStartkoffertje op te halen en het kind gratis lid te maken. In het koffertje zitten boekjes voor de allerkleinsten waarmee zij samen met de ouders kunnen kennismaken met het voorlezen. In 2021 hebben 220 ouders van jong geborenen gebruikgemaakt van het aanbod. Dit is vergelijkbaar met 2020, maar blijft achter bij de jaren 2019 en 2018. De sluiting van de Bibliotheek tot medio mei 2021 als gevolg van covid is daar mede debet aan.

BoekStartcoach
In 2019 zijn we dankzij een projectsubsidie van Kunst van Lezen, gestart met de BoekStartcoach. Een daartoe opgeleide medewerker is meerdere momenten per week te vinden op de consultatiebureaus in Barneveld, Voorthuizen en Kootwijkerbroek. Zij gaat in gesprek met ouders over het belang van voorlezen en hoe leuk het is om samen met je kind een boekje te lezen. In 2019 leidde dit tot een stijging van 75% van het aantal ouders dat uiteindelijk naar de Bibliotheek kwam om een BoekStartkoffertje op te halen. Als gevolg van covid zijn we in 2021 net als 2020 maar een beperkt aantal keren op de consultatiebureaus aanwezig geweest. Dit heeft effect gehad op het lagere aantal opgehaalde koffertjes.

Samenwerking peuteropvang
Collectie
Om het voorlezen te stimuleren werken we samen met nagenoeg alle peuteropvanglocaties in de gemeente Barneveld. Zij kunnen gebruikmaken van themakisten en een jaarcollectie die gedurende het hele schooljaar aan ouders uitgeleend kan worden. Nieuw dit jaar zijn de thematassen bestaande uit 8 prentenboeken rondom herkenbare thema’s die aansluiten op de methodes waar de peuteropvang mee werkt. In totaal werden er 38 thematassen uitgeleend en uit de eerste reacties blijkt dat deze zeer goed zijn ontvangen. In 2022 krijgt dit dan ook een vervolg.

Medewerkers van peuteropvang:
“ De medewerkers zijn erg enthousiast over de thematasjes die we nu al hebben ontvangen! ”
“ Wat een leuk idee, de thematas! En wat een service dat je de tassen komt brengen! ”

Training / terugkomdag voorleescoördinator
Om het voorleesbeleid binnen de peuteropvang te borgen, worden pedagogisch medewerkers geschoold tot voorleescoördinator. Dit jaar hebben 3 medewerkers van verschillende peuteropvang-locaties deze training gevolgd. Daarnaast wordt er jaarlijks een terugkomdag georganiseerd voor reeds opgeleide voorleescoördinatoren. Dit jaar stond deze in het teken van het herkennen en signaleren van laaggeletterdheid bij ouders. Mede dankzij de bijdrage van twee taalambassadeurs wordt er teruggekeken op een bijeenkomst die tot de verbeelding sprak met voldoende handvatten om de vertaalslag naar de praktijk te kunnen maken. In totaal namen er 19 voorleescoördinatoren aan deze training deel.

Als gevolg van covid-maatregelen zijn in de periode januari tot juni 2021 geen themakisten verspreid onder de peuteropvang-locaties

BoekStart-activiteiten
In de Bibliotheek worden met regelmaat BoekStart-activiteiten georganiseerd. Deze lopen uiteen van voorstellingen, (online) voorleesmomenten, of muzikale ochtenden tot voorlichtingsochtenden voor ouders. In 2021 vonden de volgende activiteiten plaats:




BoekStart & Online voorlezen Project ‘Voorlezen in de wijk’
Dankzij een subsidie van Kunst van Lezen hebben we in het laatste kwartaal van 2021 invulling kunnen geven aan het project ‘Voorlezen in de wijk’. Doelstelling van het project was ouders met jonge kinderen te bereiken die niet als vanzelf de Bibliotheek bezoeken en hen spelenderwijs te informeren over het belang van voorlezen. En, wanneer ouders laagtaalvaardig blijken te zijn, hen door middel van een warme overdracht door te verwijzen naar het Taalhuis. In samenwerking met Welzijn Barneveld is op de door hen aangewezen locaties door een leesconsulent voorgelezen bij Perron 16 in Voorthuizen en Bronveld in Barneveld. Ondanks het bescheiden animo, kan gesproken worden van een klein succes. Begin 2022 wordt het project geëvalueerd en bekeken of er een vervolg komt.

---

De Bibliotheek op School

Met het programma de Bibliotheek op school (dBos) werkt de Bibliotheek samen met het basisonderwijs aan het bevorderen van leesplezier wat zorgt voor verbetering van de leesmotivatie en leesvaardigheid. In de gemeente Barneveld hebben we hiervoor een samenwerking met 13 basisscholen.



Betty Nederlof, directeur OBS De Lijster:
“ Wij zijn heel erg blij met de samenwerking met Bibliotheek Barneveld. Door de bieb in school te hebben, komen onze leerlingen beter in aanraking met goede en leuke kinderboeken. We merken dat de leesmotivatie nu veel hoger is dan voorheen. Hierdoor is de drempel om zelf naar de Bibliotheek te gaan ook weer lager geworden. Een WIN-WIN situatie dus! Zelf vind ik het mooi om te zien hoe leuk lezen is en hoe kinderen ervan genieten. ”

Leskisten & activiteiten
Covid heeft ook zijn impact gehad op de dienstverlening die het basisonderwijs gewend is vanuit het programma de Bibliotheek op School. Zo waren de leesconsulenten lange tijd niet welkom op de scholen. Om de scholen toch maximaal tegemoet te komen in het bevorderen van leesplezier, zijn er verschillende leskisten ontwikkeld waarmee leerkrachten met behulp van lesbrieven zelf aan de slag konden. Deze leskisten zijn goed ontvangen en hebben inmiddels een structureel karakter gekregen binnen het programma de Bibliotheek op School. Vanaf het nieuwe schooljaar in september 2021 konden de leesconsulenten weer naar de scholen. Zij verzorgden boekpromoties in de klassen, organiseerden activiteiten in het kader van de Kinderboekenweek en bereidden kinderen uit groep 7 & 8 door middel van voorleesworkshops voor op de Nationale Voorleeswedstrijd van begin 2022.

Digitale geletterdheid
Digitale geletterdheid is een aandachtsgebied dat bij veel basisscholen nog in de kinderschoenen staat. Mede dankzij een projectsubsidie van de provincie Gelderland hebben we als Bibliotheek stappen gezet om scholen hier ondersteuning in te kunnen bieden. Enerzijds door ervoor te zorgen dat de medewerkers die in contact staan met scholen, de benodigde kennis in huis hebben. Anderzijds door aanbod te creëren dat op basisscholen ingezet kan worden. Dit laatste heeft zich vertaald naar 4 leskisten die op een laagdrempelige manier ingezet kunnen worden.

Deskundigheidsbevordering
Jaarlijks organiseren we een terugkomdag voor alle daartoe opgeleide leescoördinatoren van de dBos-scholen. In tegenstelling tot voorgaande jaren vond deze online plaats. Naast een terugkoppeling van de resultaten voortkomend uit de leesmonitor , was er ruimte voor het onderling uitwisselen van ervaringen en het delen van tips & tricks. Er werd afgesloten met een presentatie van ‘Meester Mark’, schrijver van verschillende boeken waarin hij op humoristische wijze kinderlogica deelt.

Samenwerking De Meerwaarde
Om het lezen onder jongeren te stimuleren heeft de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap in 2021 aangekondigd een leesoffensief te willen starten, gericht op jongens, leerlingen op het VMBO en/of leerlingen met een meertalige achtergrond. Aangezien er met VMBO De Meerwaarde al een samenwerking is met het programma Bibliotheek op Schooll, is in overleg met hen een projectplan opgesteld. Door de ontvangen subsidie kan het projectplan in 2022 uitgevoerd worden.

Activiteiten 6-12 jaar
In de Bibliotheek worden met regelmaat activiteiten georganiseerd voor kinderen van 6 tot 12 jaar. Als gevolg van covid konden veel geplande activiteiten niet doorgaan. Pas vanaf september ontstond er weer ruimte om activiteiten te organiseren. Tot die tijd hebben we waar mogelijk online activiteiten georganiseerd. Een van de successen in 2021 is de Techclub die we sinds september elke derde vrijdag van de maand in de Bibliotheek organiseren voor kinderen van 6 tot 12 jaar. Iets dat mogelijk werd dankzij een projectsubsidie die we van de provincie Gelderland hebben ontvangen om aan de slag te gaan met 21ste eeuwse vaardigheden. Naast scholing van medewerkers en aanbod voor het onderwijs, is deze subsidie besteed aan materialen die we kunnen inzetten voor de Techclub. In totaal hebben 88 kinderen deelgenomen. Zij hebben onder andere kennis kunnen maken met de 3D-pen, de Beebot, light graffiti en Lego Mindstorm.

---

Cultuureducatie

Om cultuureducatie weer steviger te positioneren in de gemeente Barneveld is eind 2020 het online platform cultuureducatiebarneveld.nl door de gemeente gelanceerd. Vraag en aanbod komen hier bij elkaar. Ook de Bibliotheek Barneveld biedt op dit platform een aantal activiteiten aan waar scholen die geen samenwerking met de Bibliotheek hebben in de vorm van het programma de Bibliotheek op School, gebruik van kunnen maken.

---

VoorleesExpress

Met de van de gemeente Barneveld ontvangen doelsubsidie voor het programma VoorleesExpress , hebben we in 2021 het maximale bereik van 15 gezinnen gerealiseerd. Door de 11 opgeleide voorleesvrijwilligers en de vrijwillige coördinator hebben deze gezinnen gedurende 20 weken bezocht en is er met het gezin interactief voorgelezen. Daarbij is onder meer gebruik gemaakt van de door leerlingen van de Meerwaarde ontwikkelde spellen die ter ondersteuning van het voorlezen ingezet kunnen worden. Als afsluiting van het traject hebben de gezinnen een verrassingstas ontvangen met wat boekjes, spelletjes en een persoonlijke kaart. Daarnaast konden deze gezinnen gratis de voorstelling van Het Muizenhuis bijwonen.