Zelfredzaamheid & Participatie

Om mee te kunnen doen aan de samenleving is het een voorwaarde dat je over voldoende basisvaardigheden beschikt. Omdat dit niet voor iedereen vanzelfsprekend is en gerichte ondersteuning van belang is om deze vaardigheden naar het juiste niveau te tillen, biedt de Bibliotheek verschillende vormen van dienstverlening om hieraan tegemoet te komen.

---

Laaggeletterdheid terugdringen

In de gemeente Barneveld is ruim 11% van de inwoners laaggeletterd. Circa 7.000 mensen kunnen als gevolg van onvoldoende basisvaardigheden niet volwaardig meedoen aan de samenleving. Een groep mensen die bovendien moeilijk te bereiken is.

Taalhuis
Sinds november 2018 heeft Taalhuis Barneveld een fysieke plek in de Bibliotheek waar vanuit een samenwerking tussen maatschappelijke organisaties wordt ingezet op het terugdringen van laaggeletterdheid. De gemeente Barneveld voert hierbij de regierol. Mensen die over onvoldoende basisvaardigheden beschikken, kunnen hier terecht. Na de intake door de taalhuisdocent waarbij het niveau en de leerwens in kaart wordt gebracht, wordt gekeken waar de deelnemer het best op zijn plek is en wordt deze al dan niet doorverwezen. Dit gebeurt door een warme overdracht.

Als gevolg van covid heeft ook het Taalhuis te maken gehad met beperkende maatregelen waarbij, waar mogelijk, uitgeweken is naar ‘online’ oplossingen. Zo is het inloopspreekuur in de Bibliotheek een groot deel van het jaar alleen telefonisch bereikbaar geweest, net als een deel van de intakegesprekken.

Aanmeldingen en doorverwijzingen Taalhuis Barneveld

Taalhuisvrijwilligers
Het Taalhuis is een van de taalaanbieders. Zij leidt daarvoor vrijwilligers op tot taalvrijwilliger. De trainingen om als taalhuisvrijwilliger aan de slag te kunnen, de intervisiemomenten voor opgeleide taalhuisvrijwilligers en de begeleiding om digitaal de juiste ondersteuning te kunnen bieden aan deelnemers, heeft voornamelijk online plaatsgevonden. Lopende het jaar werd er weer meer mogelijk in de Bibliotheek waardoor de begeleiding van deelnemers door taalhuisvrijwilligers, op afspraak, weer fysiek plaatsvond. In totaal zijn er 28 taalhuisvrijwilligers actief bij de Bibliotheek Barneveld. Daarvan zijn in 2021 al 22 mensen opgeleid tot Taalhuisvrijwilliger en 6 volgen de Basistraining.

Taalhuis-deelnemer Wioleta:
“ Ik lees nu al dikkere boeken en oefen thuis de hele week wat ik met Nieke in de Bibliotheek heb behandeld. Bijvoorbeeld tegenstellingen schrijven of werkwoorden vervoegen. Ik wil zo goed mogelijk Nederlands kunnen lezen en schrijven. ”

Draagvlak
Laaggeletterdheid terugdringen staat niet op zichzelf. Het valt of staat met het erkennen van het probleem, de taboesfeer rond het onderwerp te doorbreken en ervoor te zorgen dat toeleiders over de juiste kennis en kunde beschikken om de signalen te leren herkennen en te zorgen voor een warme overdracht naar het Taalhuis.

Kerngroep laaggeletterdheid
In 2021 hebben de kerngroepleden - in onderlinge samenwerking of op eigen initiatief - de volgende stappen gezet:

• 11 bijeenkomsten: 4 Teams-bijeenkomsten van de kerngroep laaggeletterdheid en 7 bijeenkomsten van de werkgroep. Besproken is: de voortgang, ambities zijn gedeeld, door doelen en verwachtingen te bespreken is focus aangebracht en de rol van de Gemeente en Taalhuiscoördinator kwamen aan de orde. Daarnaast zijn samenwerkingsprojecten benoemd en waar mogelijk geïnitieerd en de eerste gesprekken over certificering Taalhuis in 2022 hebben plaatsgevonden
• Training laaggeletterdheid van ambulante medewerkers CJG verzorgd door Stichting Lezen & Schrijven
• Start van het project ‘Voel je goed’ door gemeente Barneveld in samenwerking met Stichting Lezen & Schrijven
• Start inbedding NT1-groep Volksuniversiteit Barnevue bij de Bibliotheek vanwege vertrek van hun docenten
• Voorbereiding formele taaltrainingen per 1 januari 2022 door NLtraining in de Bibliotheek waardoor een betere verbinding tussen formele en non-formele educatie mogelijk wordt
• Voorbereidingen project ‘Direct Duidelijk’ dat in januari 2022 bij Gemeente Barneveld van start gaat
• Samenwerking de Bibliotheek en Welzijn Barneveld in het project ‘Voorlezen in de Wijk’
• Afronding van het project ‘Hoger bereik laaggeletterden in Kootwijkerbroek’ door de Bibliotheek in samenwerking met peuteropvang waarbij gezinsaanpak het uitgangspunt vormde
• Tijdens de Week van Lezen & Schrijven is er zowel een vrijwilligers- als een NT1-deelnemersavond georganiseerd. Tijdens deze laatste bijeenkomst was er een taalambassadeur van Stichting ABC aanwezig om deelnemers een hart onder de riem te steken. Daarnaast besprak hij met hen het belang om hun eigen verhaal zoveel mogelijk te delen om anderen te overtuigen hulp te vragen. Wethouder Didi Dorrestijn was deze avond ook aanwezig

Communicatie
Om meer aandacht te vragen voor de aanpak laaggeletterdheid binnen de gemeente Barneveld en werving van deelnemers en vrijwilligers is er 3 uur per week een communicatieadviseur in de Bibliotheek actief voor het Taalhuis. Activiteiten in 2021 waren onder andere:

• In 2021 is er via social media, de website en persberichten actief gestuurd op de bereikbaarheid van het Taalhuis tijdens de pandemie
• Om vrijwilligers en deelnemers te werven zijn er 2 advertenties in de Barneveldse Krant geplaatst
• Ook is met dit doel op de homepage van Barneveld.nieuws.nl, 3 maanden lang een banner geplaatst (671 pageviews en 193 clicks)
• Daarnaast zijn er diverse berichten geplaatst in nieuwsbrieven van organisaties uit de kerngroep
• Taalhuis Barneveld bracht 2 nieuwsbrieven uit (106 ontvangers en de lijst groeit)
• Voor de toetreding van de nieuwe formele taalaanbieder NLtraining is een interview in de lokale krant geïnitieerd om de samenwerking met Taalhuis Barneveld in de aanpak laaggeletterdheid toe te lichten
• Er is een video-opname van de taalambassadeur van Stichting ABC gemaakt die na montage gebruikt kan worden om deelnemers te werven
• Er zijn voorbereidende gesprekken geweest met radiostation A1 media in Nijkerk voor een interview met de taalhuiscoördinator en een wekelijkse radiospot in 2022
• Over de Week van Lezen & Schrijven zijn diverse (online) berichten gedeeld en is de gemeentepagina in de Barneveldse Krant ingezet met informatie over het Taalhuis en laaggeletterdheid

---

Project Hoger bereik laaggeletterden in Kootwijkerbroek

Het in 2020 gestarte project ‘Hoger bereik laaggeletterden in Kootwijkerbroek’ is eind 2021 afgerond. Als gevolg van covid is het oorspronkelijke plan bijgesteld. Er is gekozen voor de gezinsaanpak waarbij via het kind, op een laagdrempelige manier en vanuit een vertrouwensband met ouders die laagtaalvaardig zijn, het contact gelegd wordt om uiteindelijk de cirkel van laaggeletterdheid te doorbreken. Medewerkers van VVE-instellingen in de dorpskern Kootwijkerbroek kregen tijdens een fysieke bijeenkomst in aanwezigheid van enkele taalambassadeurs, kennis over het herkennen van laaggeletterdheid onder ouders en hoe zij het gesprek daarover kunnen aangaan. Met als doel een warme overdracht richting Taalhuis. De bewustwording onder de medewerkers is groot en heeft positief bijgedragen aan de verbreding van draagvlak en het actief willen bijdragen aan de aanpak van laaggeletterdheid.

---

Digitale inclusie

Zelfstandig online zaken regelen wordt steeds vanzelfsprekender binnen de samenleving. Realiteit is dat dit voor heel veel mensen helemaal niet zo vanzelfsprekend is. Zo beschikken 4 miljoen Nederlanders over onvoldoende digitale vaardigheden, waarvan 1,5 miljoen mensen nog nooit op het internet actief zijn geweest. Door deelname aan de cursussen digivaardigheid kunnen zij de juiste kennis onder de knie krijgen. En voor wie dat (nog) te hoog is gegrepen, is er in de Bibliotheekvestigingen sinds 1 september 2021 het Informatiepunt Digitale Overheid (IDO) waar gerichte digitale ondersteuning gegeven wordt.

Cursussen digivaardigheid
Door een gebrek aan animo, die te relateren is aan de bezorgdheid van deze kwetsbare doelgroep tijdens de pandemie, hebben de cursussen digivaardigheid een groot deel van 2021 stil gelegen. Pas eind augustus ontstond de zekerheid dat er weer een start gemaakt kon worden. Uiteindelijk heeft dit zich vertaald in vijf cursussen Klik & Tik waar 21 mensen aan hebben deelgenomen en twee trainingen Digisterker die door zes deelnemers zijn bijgewoond.

Aantal deelnemers cursussen digivaardigheid per locatie

Uitdaging voor de cursussen digivaardigheid is de werving van geschikte vrijwilligers die deze trainingen willen verzorgen. Als gevolg daarvan is een aantal trainingen door medewerkers verzorgd. De werving blijft ook voor 2022 een aandachtspunt.

Informatiepunt Digitale Overheid (IDO)
In september 2021 is het IDO in de vestiging in Barneveld van start gegaan met een wekelijks inloopspreekuur op donderdag van 11.00 tot 13.00 uur. Een aantal medewerkers hebben hiertoe een (online) training gevolgd om inwoners van de gemeente Barneveld gericht op weg te helpen bij het regelen van online overheidszaken en mensen zo nodig warm door te verwijzen naar meer gespecialiseerde organisaties. Mede als gevolg van het coronavaccinatiebewijs dat per eind september 2021 door de overheid verplicht werd gesteld voor toegang tot horeca en culturele organisaties, kende het IDO een vliegende start. Maar liefst 167 mensen zijn geholpen door de medewerkers van het IDO. Hierdoor zijn we afgeweken van het vaste inloopspreekuur en hebben we mensen doorlopend geholpen. Veel vragen hadden betrekking op het coronavaccinatiebewijs. Daarnaast zijn er vragen afgehandeld over verlenging rijbewijs, het regelen van een afspraak voor de boosterprik en afgifte van gezondheidsverklaringen. Dankzij een subsidie van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties krijgt het IDO in 2022 een vervolg waarbij deze dienstverlening ook in de vestigingen in Voorthuizen en Kootwijkerbroek vorm zal krijgen.

---

Inloopspreekuren derden

Naast de ondersteuning die de Bibliotheek in eigen huis heeft, zijn er verschillende organisaties in de Bibliotheek te vinden die inloopspreekuren verzorgen waar mensen terechtkunnen voor hulp en advies. Omdat zij een kwetsbare groep mensen tegemoetkomen met hun dienstverlening, mochten zij hun werkzaamheden ondanks de beperkende maatregelen in de Bibliotheek voortzetten. Een aantal weken is dit, in verband met de sluiting van de Bibliotheek of wanneer er geen noodzaak was om fysiek op locatie af te spreken, alleen telefonisch geweest.

Bereik onafhankelijke organisaties die in de Bibliotheek gehuisvest zijn

Inmiddels zijn er gesprekken met Stimenz en Elan (bemoeizorg) om de mogelijkheden te verkennen voor het starten van een inloopspreekuur in de Bibliotheek in Barneveld.

De Bibliotheek en covid
Om inwoners een plek te bieden waar ze terechtkunnen met vragen rondom covid, is de GGD in december gestart met inloopspreekuren in de drie vestigingen. Bovendien kunnen mensen met een kleine portemonnee op initiatief van de gemeente bij de Bibliotheek gratis zelftesten en mondkapjes ophalen.