Jeugd en Onderwijs

Leesplezier en daarmee de leesmotivatie en leesvaardigheid bevorderen, daar zetten we ons voor in met de dienstverlening voor de jeugd. Daarnaast staat digitale geletterdheid op de agenda. Alles vanuit het oogpunt de jeugd voor te bereiden op de toekomst, want goede taalvaardigheid en het hebben van inzicht in de steeds verdergaande digitalisering zijn voorwaarden om mee te kunnen doen aan de samenleving.

---

Masterplan Basisvaardigheden

Vanuit het ministerie van OC&W zijn in 2023 financiële middelen beschikbaar gesteld om basisvaardigheden van kinderen te verbeteren. Een deel hiervan werd gereserveerd om de programma’s BoekStart en de Bibliotheek op school op meer locaties invulling te geven. Voor de Bibliotheek Barneveld bood dit de mogelijkheid het aantal BoekStartlocaties met vijf uit te breiden. Daarnaast hebben we het aantal Bibliotheek op school locaties met twee kunnen uitbreiden en hebben we de samenwerking met VMBO de Meerwaarde en de daarbij aangesloten praktijkschool kunnen intensiveren.

---

De Biebfiets

Dankzij subsidie vanuit de gemeente Barneveld hebben we een bakfiets aan kunnen schaffen die is omgedoopt tot ‘De Biebfiets’. Een fiets die afgelopen jaar werd ingezet door de (voor)leesconsulenten om op locatie voor te lezen. Daardoor konden zij ook kinderen bereiken die de Bibliotheek nog niet kennen of waarvoor het minder vanzelfsprekend is om naar de Bibliotheek te komen. Zo werd de Biebfiets tijdens de Kinderboekenweek ingezet om voor te lezen op basisscholen, peuteropvanglocaties, kinderdagverblijven, BSO’s en het kinderhospice. In totaal wisten we 550 kinderen in de gemeente op deze manier te bereiken met een voorleesactiviteit tijdens de Kinderboekenweek. Daarnaast is de Biebfiets een handig vervoersmiddel gebleken voor de (voor)leesconsulenten om ook voor andere doeleinden naar scholen en/of kinderdagverblijven te gaan.

---

BoekStart

Al ruim 10 jaar zetten we het programma BoekStart in om het lezen met kinderen van 0 tot 4 jaar te bevorderen. Door ouders met jonge kinderen vooral te laten ervaren dat voorlezen aan je kind leuk is én positief bijdraagt aan de taalontwikkeling.

BoekStartkoffertje en gratis lidmaatschap
Het aantal ouders van pasgeborenen die dit jaar gebruikmaakten van de uitnodiging om een BoekStartkoffertje op te halen, nam ten opzichte van 2022 toe met ruim 10%. De ouders kwamen fysiek naar de Bibliotheek om hun kind gratis lid te maken en vervolgens ontvingen zij kosteloos een BoekStartkoffertje. Maar liefst 300 koffertjes werden opgehaald. Op basis van het aantal geboortes in 2023 betreft dit 35% van de ouders die een brief hebben ontvangen. In het koffertje zitten boekjes voor de allerkleinsten en praktische tips om er thuis een gezellig, terugkerend voorleesmoment van te maken.

BoekStartcoach
Het afgelopen jaar is de BoekStartcoach weer veel te vinden geweest op het consultatiebureau om ook ouders waarvoor een bezoek aan de Bibliotheek minder vanzelfsprekend is te bereiken. Het contact met de BoekStartcoach heeft een drempelverlagend effect en geeft veel ouders net dat ene zetje om toch de Bibliotheek te bezoeken.

Aantal bezoeken op locatie en aantal contactmomenten met ouder(s) en kind

BoekStart in de kinderopvang
Mede dankzij het Masterplan Basisvaardigheden hebben we het aantal kinderopvanglocaties met BoekStart in 2023 kunnen uitbreiden. Daarmee staat het aantal locaties waarmee een samenwerking is op éénendertig. Op de nieuwe locaties werden daartoe aangewezen pedagogisch medewerkers opgeleid tot voorleescoördinator. Dit is een voorwaarde om aan het programma deel te kunnen nemen. De terugkomdag voor reeds opgeleide voorleescoördinatoren stond dit jaar, naast kennisdeling, in het teken van laaggeletterdheid met als speciale gast schrijfster Mariette Huijberts.



De voorleesconsulent van de Bibliotheek heeft ook dit jaar met regelmaat een bezoek gebracht aan de peuteropvanglocaties. Sinds dit jaar vaak met de Biebfiets die goed ontvangen wordt. Om voor te lezen, voorleescoördinatoren op weg te helpen en om blijvend het belang van voorlezen onder de aandacht te brengen of ouders te laten ervaren dat (voor)lezen een mooi moment is om samen met je kind te beleven.

Bovendien biedt de Bibliotheek producten aan die ingezet kunnen worden op de groep of die aan ouders meegegeven kunnen worden. Daarbij is er keuze uit een boekenpakket bestaande uit dertig boeken per groep waaruit voorgelezen kan worden, die aan ouders uitgeleend kunnen worden of om de kinderen op de groep spelenderwijs kennis te laten maken met boekjes. Daarnaast zijn er de thematasjes die ingezet kunnen worden om aandacht te schenken aan een onderwerp dat op dat moment centraal staat in de groep. Verder zijn er de voorleesfeestkisten gebaseerd op een bekend boekfiguur zoals Nijntje, Dikkie Dik of Boer Boris. Prentenboekjes van betreffende boekfiguur zijn hierin terug te vinden, net als eenvoudige opdrachtkaarten waarmee de verhalen meer tot leven gebracht kunnen worden. Dit zijn kisten waarvan de inhoud zich ook goed leent aan ouders mee te geven om er thuis mee aan de slag te gaan.

Aantal afgenomen BoekStartproducten door peuteropvanglocaties (maximaal 2 producten per locatie)

BoekStartactiviteiten in de Bibliotheek


Om kinderen al op jonge leeftijd spelenderwijs kennis te laten maken met boeken en het voorlezen onder ouders van 0- tot 4-jarigen te stimuleren, organiseren we ook verschillende activiteiten in de Bibliotheek.

Wekelijks voorlezen. Elke vrijdagochtend is er een voorleesmoment in de Bibliotheek. Onder supervisie van de voorleesconsulent geeft een groep vrijwilligers hier invulling aan. In 2023 werd er 46 keer voorgelezen waarbij we in totaal 203 kinderen en 131 volwassenen mochten ontvangen.

BoekStart & Babbels. In 2023 gaven we een vervolg aan BoekStart & Babbels, een maandelijkse ontmoetingsochtend voor ouderen en hun kinderen. Met uitzondering van de bijeenkomsten rondom het thema mediawijsheid (3 ouders, 3 kinderen) en de bijeenkomst die we in samenwerking met dansschool Parralel tijdens de Nationale Voorleesdagen (21 volwassenen, 31 kinderen) en de Kinderboekenweek (57 kinderen) organiseerden, was de opkomst teleurstellend. Eind 2023 heeft een evaluatie plaatsgevonden en is besloten hier in 2024 een andere invulling aan te geven om het bereik te verbeteren.

Landelijke BoekStartdag. Vanwege het succes vorig jaar organiseerden we ook dit jaar een BoekStartdag. Dit keer stond deze in het teken van Bobbi, een boekfiguur die voor de allerkleinsten tot de verbeelding spreekt. Naast een Meet & Greet met Bobbi, konden ouders en kinderen deelnemen aan verschillende activiteiten variërend van een speurtocht tot voorlichting over apps/tablets en van voorleesmomenten tot een kleuractiviteit. Bruna verzorgde deze dag de boekverkoop. Ongeveer 80 kinderen hebben deze dag bijgewoond. In totaal zijn er 13 inschrijvingen geweest waarvan 10 jeugdleden.



Nationale Voorleesdagen. Tijdens de jaarlijks terugkerende Nationale Voorleesdagen organiseerden we in onze vestigingen Voorleesfeestjes rondom het prentenboek van het jaar 'Maximiliaan Modderman geeft een feestje'. Daarnaast werd er, met behulp van een vijftal vrijwilligers, op diverse scholen, kinderdagverblijven en peuteropvanglocaties voorgelezen. In totaal zijn er 27 locaties bezocht.

Aantal bereikte kinderen tijdens de Nationale Voorleesdagen dankzij voorleesactiviteiten

Voorstellingen. In 2023 organiseerden we zes voorstellingen voor kinderen. Variërend van voorstellingen gebaseerd op een (prenten)boek, landelijke campagne of waarmee kinderen door liedjes de taal kunnen ontdekken. In totaal kwamen er 368 mensen naar de voorstellingen.

Aantal bezoekers aan de voor kinderen georganiseerde voorstellingen

---

Samenwerking onderwijs

De Bibliotheek op school PO
Met het programma de Bibliotheek op school (dBos) bieden we het onderwijs een compleet programma waarmee we vooral inzetten op het bevorderen van leesplezier wat de leesmotivatie en -vaardigheid ten goede komt. De jaarlijks terugkerende leesmonitor biedt inzicht in de ontwikkelingen op basis waarvan het leesmediaplan bijgestuurd kan worden om de te behalen doelstellingen te realiseren.

Zeventien dBos-scholen
Dankzij aanvullende subsidie vanuit het onderwijsachterstandenbeleid én het Masterplan Basisvaardigheden zijn inmiddels zeventien basisscholen aangesloten op het programma de Bibliotheek op school. Met drie nieuwe scholen sloten we een overeenkomst in 2023. Bij twee scholen is in dat jaar een geautomatiseerd uitleensysteem ingericht en is een actuele en op maat gemaakte collectie ingekocht en op school geplaatst. Leesconsulenten van de Bibliotheek bieden daarbij professionele ondersteuning om het plezier in lezen door middel van uiteenlopende activiteiten tijdens de lessen te bevorderen. Leskisten die aan thema’s gekoppeld zijn en naast boeken ook spel- en lesmaterialen bevatten, vormen hierin een welkome verrijking waar leerkrachten aan de hand van lesbrieven op het voor hen gewenste moment mee aan de slag kunnen. Voor de derde school zijn de voorbereidingen getroffen om in 2024 hun schoolbibliotheek te openen en werkelijk aan de slag te gaan met het programma.

Nationale Voorleeswedstrijd


Eind februari en begin maart vonden in de Bibliotheek te Barneveld de lokale voorrondes van de Nationale Voorleeswedstrijd plaats. In tegenstelling tot vorig jaar organiseerden we dit jaar drie spannende, maar vooral ook gezellige lokale voorrondes. Tweeëntwintig schoolkampioenen van achttien basisscholen uit de gemeente Barneveld en vier scholen uit de gemeente Scherpenzeel streden daarbij om een plekje voor de regionale voorrondes. De regionale voorronde werd dit jaar eveneens in de Bibliotheek Barneveld georganiseerd.



Vooruitlopend op de lokale voorrondes werden op de deelnemende scholen door de leesconsulenten van de Bibliotheek voorleesworkshops georganiseerd om de leerlingen voor te bereiden op de wedstrijd.

Kinderboekenweek
In het kader van het Kinderboekenweekthema ‘Bij jou thuis’ organiseerden we verschillende activiteiten in de Bibliotheek en stelden we een op maat gemaakt programma samen voor het basisonderwijs. Richting het onderwijs werkten we dit keer nauw samen met Cultuureducatie Barneveld die aanvullend op het programma van de Bibliotheek workshops aanbood die hierop aansloten. De aangeboden activiteiten vonden veelvuldig aftrek en werden goed ontvangen.

Gebruik op maat gemaakt aanbod voor het basisonderwijs tijdens de Kinderboekenweek

Week van de Mediawijsheid
Dit jaar introduceerden we tijdens de Week van de Mediawijsheid een lespakket met bijbehorende boeken voor de dBos-scholen. Zes scholen vroegen dit lespakket aan voor 23 klassen waardoor we hiermee 372 leerlingen hebben kunnen bereiken.

Boekpromoties en schoolbezoeken
Naast de activiteiten die in het kader van landelijke campagnes op de dBos-scholen georganiseerd worden, de op verzoek van een school georganiseerde activiteiten en het ter beschikking stellen van leskisten en een collectie boeken, kent het programma de Bibliotheek op school een aantal vaste elementen. Zo zijn er de boekpromoties in de klas waarmee kinderen spelenderwijs handvatten krijgen om een boek te vinden dat bij hem of haar past. Daarnaast organiseren we schoolbezoeken aan de Bibliotheek voor groep 3 en groep 6.

Bereik vaste elementen die deel uitmaken van aanbod dBos

Deskundigheidsbevordering
Twee keer per jaar wordt een terugkomdag voor de door de Bibliotheek opgeleide leescoördinatoren georganiseerd. In 2023 namen aan beide bijeenkomsten 25 leerkrachten deel. Daarnaast organiseerden de leesconsulenten op een groot aantal van de dBos-scholen workshops over leesmotivatie in het onderwijs voor leerkrachtenteams.

Ook organiseerden we dit jaar een workshop over meertaligheid voor leerkrachten, intern begeleiders, pedagogisch medewerkers en vrijwilligers van de VoorleesExpress. Zij ontvingen tips en handvatten over hoe je om kunt gaan met kinderen die een andere thuistaal hebben dan het Nederlands.

---

Cultuureducatie

Scholen die geen samenwerking met de Bibliotheek hebben, bieden we een bescheiden aantal losse activiteiten aan die ze via www.cultuureducatiebarneveld.nl kunnen afnemen.

Afname losse activiteiten door scholen die niet aangesloten zijn op het programma dBos

---

De Bibliotheek op school VO

Dankzij de financiële impuls vanuit het Masterplan Basisvaardigheden hebben we de samenwerking met VMBO de Meerwaarde kunnen verstevigen. De gelden zijn onder andere ingezet voor het aanscherpen van het activiteitenplan dat zich onder meer vertaalde in de uitvoer van diverse boekpromoties in de klassen en groepsbezoeken aan de Bibliotheek. Daarnaast is er in overleg met de bibliothecarissen van VMBO de Meerwaarde extra collectie aangeschaft die voor de uitleen beschikbaar wordt gesteld.

---

Activiteiten jeugd 6 tot 12 jaar

Voor de doelgroep 6- tot 12-jarigen organiseren we gemiddeld twee keer per maand een activiteit waarvan een keer per maand een Techclub. Het animo voor deelname aan de Techclub is groot. Nagenoeg alle georganiseerde Techclub-activiteiten zaten vol.

Aantal kinderen dat per activiteit voor 6- tot 12-jarigen heeft deelgenomen

---

VoorleesExpress

Met het programma VoorleesExpress bieden we gerichte ondersteuning aan gezinnen waarvan een kind taalachterstand heeft. Een daarvoor opgeleide voorleesvrijwilliger komt gedurende twintig weken bij het gezin thuis om samen aan de slag te gaan. Uiteindelijk doel is dat het kind beter mee kan komen op school én dat voorlezen onderdeel wordt van de opvoeding. Met de elf beschikbare vrijwilligers en een coördinator voorleesvrijwilligers hebben in 2023 achttien gezinnen het traject kunnen doorlopen. Helaas hebben we dit jaar de wachtlijst niet weg kunnen werken. Het tekort aan vrijwilligers vormde daarin het knelpunt. 2023 heeft daarom voor een groot deel in het teken van de werving van nieuwe vrijwilligers gestaan. Iets dat vanaf het derde kwartaal zijn vruchten heeft afgeworpen. Nieuwe vrijwilligers hebben zich inmiddels aangemeld wat perspectief biedt om de bestaande wachtlijst vanaf januari 2024 grotendeels weg te werken.

---

Deelprojecten Samenwerkende Gelderse Bibliotheken

De financiële middelen die door de provincie Gelderland beschikbaar zijn gesteld aan de Samenwerkende Gelderse Bibliotheken (SGB) hebben in 2023 tot meerdere deelprojecten geleid. De Bibliotheek Barneveld werkte daarbij met de bibliotheken in Wageningen, Scherpenzeel en Ede nauw samen aan twee projecten.

Deelproject Hoger bereik NT1
Het deelproject Hoger bereik NT1 had tot doel ouders te bereiken die niet zo snel een bezoek aan de Bibliotheek brengen, omdat ze hiervoor een te hoge drempel ervaren. Dankzij het project konden we onder andere de buurt ingaan met de Biebfiets om op plekken voor te lezen waar de kans relatief groot is dat er laaggeletterde ouders met jonge kinderen wonen. In totaal werd er op zeventien locaties voorgelezen waarmee we vijftig kinderen en 23 ouders bereikten.

Deelproject StudioTech
Onder supervisie van de vier bibliotheken hebben een aantal specialisten het deelproject Studio Tech ontwikkeld met als doel kinderen op een laagdrempelige manier kennis te laten maken met Robotica, elektronische muziek maken, drones en serious gaming. Om ervoor zorg te dragen dat uitvoer van dit project in alle bibliotheken invulling kon krijgen, is gekozen voor mobiele hubs die snel op verschillende locaties opgebouwd kunnen worden waarna kinderen er onder begeleiding zelf mee aan de slag kunnen. Studio Tech is in 2023 op verschillende plekken uitgerold waaronder drie keer in de Barneveldse Bibliotheek.